Botanika va o'simliklar fiziologiyasi

Kafedra haqida
Botanika kafedrasi 1930 yilda tashkil etilgan. Uning dastlabki a’zolari prof.Devitas M.A., Zbitkovskiy N.A., o‘qituvchilar C.I.Yuldieva, D.T. Kabilovalar faoliyat ko‘rsatgan. Kafedra a’zolaridan dos. Chernыshev N.M., dos. Levitas M.A., dos. Guzairov X.X. tomonidan Buxoro viloyati o‘simlik resurslarini o‘rganish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borildi. 
1967 yildan boshlab botanika kafedrasi ToshDU, O‘zFA ning botanika ilmiy tekshirish instituti bilan hamkorlikda ilmiy ishlarni yo‘lga qo‘yishdi. Kafedra xodimlari b.f.n.Boltaev X.T., dotsentlar Akramov A.R., Xalilov M.X., Fayziev A.F., N.Q.Qosimovalar qishloq xujalik mahsulotlarining fizikaviy xususiyatlarini aniqlash va xom-ashyo olinadigan o‘simliklardan unumli foydalanish muammolari to‘g‘risida ilmiy ishlar olib borishdi. 
5140100 – biologiya ta’lim yo’nalishi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 16-avgustdagi № 343-qarori bilan tasdiqlangan.
Kunduzgi bo’limda o’qish muddati 4 yil bo’lib, malakaviy darajasi – “Bakalavr” .
 Uning  asosiy vazifasi tuban va yuksak o’simliklar va hayvonlarning tabiatda tarqalishi, sistematikasi, geografik o’rni, ularning anatomiyasi va morfologiyasi, sitologiyasi hamda xalq xo’jaligidagi ahamiyatini talabalarga o’rgatishdan iborat. Shuningdek, kafedra professor-o’qituvchilari viloyatdagi o’simliklar yuzasidan ilmiy izlanishlar olib boradilar.
Botanika kafedrasi faoliyatining boshlanishida va uni davom ettirishda yillar ketma-ketligida kelgan bir qator professor-o’qituvchilar rahbarlik qilgan hamda pedagogik va ilmiy faoliyat olib borgan. H.H.Guzairov, H.T.Boltaev, M.H.Xalilov, A.R.Akramov, H.Qosimova, A.Fayziyev kabi professor va dotsentlar shular jumlasidandir.
1995-yilda kafedra mudiri lavozimida b.f.n., prof. S.Bo’riyev faoliyat yuritgan. Kafedra qoshida “Biotexnologiya muammolari” ilmiy laboratoriyasi ochilgan. Ushbu laboratoriyaning asosiy yo’nalishlari “Buxoro viloyatidagi oqоva va kollektorlar suvlarini tozalashning biotexnologiyasini yaratish”dan iboratdir.
“Biotexnologiya muammolari” ilmiy laboratoriyasida bajarilayotgan ishlar yuzasidan Respublika fan va texnologiya qo’mitasining bir qator grantlari olindi va shu soha bilan bog’liq xo’jalik shartnomalari bajarilmoqda. Hozirgi kunda ham bu ilmiy-tadqiqot ishlari davom ettirilmoqda.
Kafedrada “Biotexnologiya” (03.00.23) mutaxassisligi bo’yicha aspirantura ochilgan bo’lib,ushbu soha bo’yicha 5 ta fan nomzodi (Rashidov N.E., Hayitov Yo.Q., Mustafoyeva M.I., Norboyeva U.T., Toxirov B.B.) himoya qildilar.
Biologiya kafedrasida talabalarga o`simliklar va hayvonlar dunyosiga mansub bo`lgan fanlar o`qitiladi va ular bo`yicha ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Bunday fanlarga zoologiya, o`simliklar fiziologiyasi, sitologiya, mikrobiologiya, biotexnologiya, o`simliklar geografiyasi, o`simliklar ekologiyasi, o`simliklarning suv rejimi, odam va hayvonlar anatomiyasi va fiziologiyasi, biofizika fanlari kiradi.
Zoologiya kafedrasi 1930-yilda Buxoro davlat pedagogika instituti huzurida tashkil qilindi. Turli yillarda (1953-yilgacha) kafedrani prof. F.A.Turdakov, dots. I.H.Maqsudov, prof. P.N.Karlenko kabi taniqli olimlar, 1953-yildan to 1996-yilgacha kafedraga prof. M.O.Abdullayev mudirlik qilgan.
BuxDU rektorining 2008-yil 10-iyuldagi № 176- U  buyrug’i bilan Botanika va Zoologiya kafedralari birlashtirildi va “Biologiya” kafedrasi deb nomlandi. 2010-yil №346-U buyruqqa asosan kafedralar yana ikkita kafedraga “Botanika” va “Zoologiya”ga ajratildi. 1996-yildan 2010-yilgacha Zoologiya kafedrasida prof. S.B.Baqoev, Botanika kafedrasida S.B.Bo`riyev kafedra mudiri lavozimida faoliyat ko’rsatdi.
S.B.Bo’riyev 14 yil davomida kafedra mudiri lavozimini muvaffaqiyat bilan bajardilar. Qisqa muddat ichida ustoz rahbarligida 6 ta fan nomzodlari himoya qildi. Fan va texnologiya qo`mitasi grantining 3marta g`olibi bo`lishga erishildi hamda bir qator xo`jalik shartnomalari tuzildi. Ular hozirgi kunda amalga oshirilmoqda.
Kafedra professori S.B.Bo’riyev bugungi kungacha 200dan ortiq maqolalar, tezislar, risolalar, monografiyalar va o`quv qo`llanmalar muallifi bo’lib faoliyat olib bormoqdalar.
2011-yilda Botanika va Zoologiya kafedralari negizida “Biologiya” kafedrasi tashkil etildi. Hozirgi vaqtgacha kafedrada 7 ta fan nomzodi, dotsentlar N.E.Rashidov, A.E.Xolliyev, M.I.Mustafayeva, U.T.Norboyeva, B.O.Komilova, M.I.G’ulomov, B.B.Toxirov; katta o’qituvchilar S.M.Gafarova, B.I.Jabborov; o’qituvchilar R.R.Rahmonov, A.R.Rayimov, H.Q.Esanov, Z.T.Safarova, N.M.Hasanova, H.M.Toshev, N.A.Shamsiyev, N.A.Azizova va G.B.Muslimovalar  faoliyat ko’rsatgan.
2011-2012 yillarda b.f.n, dotsent M.I Mustafoyeva v.b Biologiya kafedrasi mudiri lavozimida faoliyat ko`rsatdi. 2010-yili 3-kurs talabasi Amonova Matluba, 2012-yil Atoyeva Ruxsoralar  M.I.Mustafoyeva rahbarligida  Ulug`bek nomidagi davlat stipendiati sovrindorlari bo`lishgan.   
2012-2014 yillarda kafedra dotsenti N.E.Rashidov kafedra mudiri lavozimida ishlagan.  2005-yil 3-kurs talabasi Achilova Xolida, 2007-yil Sadullayeva Dilrabo biologiya bo`yicha respublika fan olimpiadasi bosqichida faxrli II o`rinni egallashgan, 2014-yil Halimova Shaxina M.I.Mustafoyeva rahbarligida  Ulug`bek nomidagi davlat stipendiati sovrindorlari bo`lishgan. 
Kafedrada “Gidrobiologiya va ixtiologiya” mutaxassisligi bo’yicha magistratura ochildi. Magistrlar mutaxassisligi bo’yicha o’qishi bilan birga magistrlik dissertatsiyasi bo’yicha ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borishadi.
 2015-2019 yillar B.B.Toxirov kafedra mudiri lavozimida o’z faoliyatini olib borgan. 
“Biologiya” kafedrasida ilmiy-tadqiqot ishlari, asosan, “Buxoro viloyatidan chiqadigan kollektor-drenaj, komunal xo’jaliklaridan, zavod va fabrikalardan chiqadigan suvlarni biologik usulda tozalash va hosil bo’lgan biomassadan xalq xo’jaligining turli sohalarida foydalanish”, “Buxoro viloyatidagi suv va suv oldi qushlarining bioekologiyasi” hamda “Buxoro viloyati baliqchilikka  ixtisoslashgan suvliklarning baliq mahsuldorligi va uni oshirish”ga bag’ishlangan mavzular bo’yicha bugungi kungacha  ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilmoqda.
Kafedra professor o’qituvchilari tomonidan 180dan ziyod o’quv-uslubiy qo’llanmalari, shuningdek, ko’p sondagi ilmiy va ilmiy-uslubiy maqolalari chop etilgan.
2016-yil Raximov Jonibek respublika fan olimpiadasida III-o’rin va shu bilan birgalikda Ulug`bek nomidagi davlat stipendiati sovrindori, 2018 yilda “Eng yaxshi tadqiqotchi talaba”  guvohnomasi bilan, 2017 yil Biologiya ta’lim yo’nalishi 3 kurs talabasi Ch.A.Aminjonova, 2019 yilga kelib xuddi shunday biologiya ta’limi 3-kurs talabasi S.A.Xudoyberdiyeva M.I.Mustafoyeva rahbarligida  Ulug`bek nomidagi davlat stipendiati sovrindorlari bo`lishgan.
2019 yilning avgustidan Biologiya kafedrasi yangi tashkil qilingan Agronomiya va biotexnologiya fakulteti tarkibiga qo`shildi. 
Hozirgi kunda Biologiya kafedrasida tayanch doktarantlar (PhD) 6 nafar, mustaqil izlanuvchilar (РhD) 9 nafar, doktarantlar (DсS) 4 nafar ilmiy tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar.  
2022-2023 o’quv yilidan boshlab biologiya kafedrasi 2 ta kafedraga: Botanika va o’simliklar fiziologiyasi, Zoologiya va umumiy biologiya kafedralariga ajraldi.
Botanika va o’simliklar fiziologiyasi kafedrasida 15 ta asosiy va 5 ta o’rindosh professor o’qituvchilar faoliyat yuritmoqda.
Kafedra tarkibiga 28 ta 1-2- kurs magistr, 4 ta tayanch doktarant, 4 ta mustaqil tadqiqotchi  va 1 ta doktarat mavjud bo’lib ilmiy tadqiqot ishlarini   olib boryaptilar.
Tayyorlanadigan magistratura mutaxassisliklari:
70510101 - Biologiya (fan yo'nalishlari bo‘yicha)
Kafedraning ilmiy-tadqiqot faoliyati:
“Botanika va o’simliklar fiziologiyasi” kafedrasida ilmiy-tadqiqot ishlari, asosan,’’Kuzgi arpa hosildorligiga ekish muddatlari va o’gitlari me’yorlarining ta’siri’’.’’Buxoro viloyati tuproq va iqlim sharoitlarida  kuzgi bug’doy navlarining sho’rga chidamlilik xususiyatlari’’.Buxoro viloyati sharoitida mahalliy va xorijiy soya navlarining fiziologik va bioekologik xususiyatlari’’.Buxoro vohasi tuproq va iqlim sharoitida jo’hori navlarining ekofiziologik asoslari’’. 
Kafedrada 2017-2021 yillarda Esanov Husniddin Qurbonovich, biologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini, Yarkulova Zulayho Raximovna,  Atoyeva Ruxsora Odilovna Qishloq xo’jaligi fanlari bo’yicha falsafa doktori (PhD)darajasini olganlar.  
Kafedra ilmiy yo‘nalishlari:
03.00.05 - Botanika
Kafedrada o‘qitiladigan fanlar:
Bakavriat ta’lim yo’nalishida:
1. Sitologiya
2. Botanika (anatomiya morfologiya)
3. Dorivor o`simliklar 
4. Botanika (yuksak o`simliklar)
5. Biokimyo va molekulyar biologiya
7. Bioinformatika 
8. Biofizika 
9. O`simliklar fiziologiyasi
11. Bioxilma-xillik (T/F)
12. Botanika va o`simliklar fiziologiyasi
16. Mikrobiologiya va virusologiya
Magistratura:
1. Biologiyani dolzarb muammolari
2. Bioxilma-xillik
3. Biostatistika
4. O`simliklar hujayra fiziologiyasi
5. O`simliklarning ekologik fiziologiyasi
6. O`simliklar geografiyasi
7. O`simliklarning reproduktiv biologiyasi
8. O`simliklarning suv almashinuvi
9. Mineral oziqlanish fiziologiyasi
10. O`simliklarning o`sish va rivojlanish fiziologiyasi
11. O`simliklarning stress fiziologiyasi
Kafedra manzili: Buxoro tumani, Raboti Qalmoq MFY, Yangiobod qishlog‘i, Agronomiya va bitexnologiya fakulteti